Gmina Sokoły posiada ewidencję zabytów, która zgodnie z wymogami ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ma formę zbioru kart adresowych zabytków prowadzonych przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Ewidencją zostają objęte zespoły i obiekty o istotnych, lokalnych walorach historycznych, kulturowych i krajobrazowych. Gminna ewidencja nie jest dokumentem zamkniętym, w razie potrzeby będzie uzupełniana i weryfikowana.
1. Zabytki ujętej w wojewódzkiej ewidencji zabytków z terenu Gminy Sokoły stanowiące gminną ewidencję zabytków.
a) Zabytki wpisane do rejestru zabytków nieruchomych z terenu Gminy Sokoły:
Lp. |
Miejscowość |
Obiekt |
Opis |
Nr rejestru zabytku |
1. |
Krzyżewo |
Szkoła, obecnie internat Zespołu Szkół Rolniczych |
Murowany, 1913 r. |
A – 532 |
2. |
Sokoły |
Kościół paraf. p.w. Wniebowzięcia NMP |
Murowany, 1906- 1912 r. |
A – 76 |
3. |
Sokoły |
Lamus plebański |
Murowany, ok. 1830 r. |
A – 22 |
4. |
Sokoły |
Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego. |
Drewniana. 1758 r. (przeniesiony z Tykocina w 1833 r.) |
A – 62 |
5. |
Sokoły |
Dzwonnica |
Drewniana, 1835 r. |
A – 363 |
6. |
Waniewo |
Kościół paraf. p.w. Wniebowzięcia NMP |
Murowany, 1887 r. |
A – 354 |
7. |
Waniewo |
Dzwonnica. |
Murowana, 1887 r. |
A – 354 |
8. |
Waniewo |
Dom parafialny. |
Drewniany, k. XIX w. |
A – 354 |
9. |
Waniewo |
Plebania. |
Murowana, 1903 r. |
A – 354 |
10. |
Waniewo |
Kaplica cmentarna |
Murowana, k. XIX w. |
A – 362 |
11. |
Waniewo |
Układ przestrzenny miasta historycznego Waniewo. |
Ślady założenia XVI – wiecznego miasta wokół wydłużonego prostokątnego rynku |
A – 459 |
Lp. |
Miejscowość |
Obiekt |
Opis |
Nr rejestru zabytków |
1. |
Bruszewo |
Cmentarz wojenny żołnierzy niemieckich |
Okres I wojny światowej, mogiły z 1915 r. |
A – 268 |
2. |
Bruszewo |
Cmentarz wojenny żołnierzy rosyjskich. |
Okres I wojny światowej, zbiorowa mogiła z 1915 r. |
A – 269 |
3. |
Jamiołki Kowale |
Cmentarzysko kurhanowe |
Okres wpływów rzymskich |
A – 158 |
4. |
Rzące |
Cmentarz żołnierzy niemieckich |
Okres I wojny światowej |
A – 441 |
5. |
Sokoły |
Cmentarz rzymskokatolicki |
Czas założenia - lata dwudzieste XIX w. |
A – 363 |
6. |
Waniewo |
Cmentarz rzymskokatolicki wraz z kamiennym ogrodzeniem. |
Czas założenia – koniec XIX w. |
A – 362 |
7. |
Sokoły |
Cmentarz żydowski |
Obecnie tereny zielone |
c) Pozostałe zabytki ujęte w wojewódzkiej ewidencji zabytków:
Lp. |
Miejscowość |
Obiekt |
Opis |
Uwagi |
1. |
Sokoły |
Ogrodzenie kościoła parafialnego |
Kamienny z początku XX w. |
Stan bardzo dobry |
2. |
Sokoły |
Budynek inwentarski przy plebani |
Murowany, koniec XIX w. |
Stan dobry |
3. |
Sokoły |
Młyn motorowy elektryczny |
Murowany, ok. 1930 r. |
ul. Tykocińska, Stan niezadowalający |
4. |
Sokoły |
Szkoła |
Budynek Szkoły Podstawowej, murowany,1934-1935r. |
ul. Kościelna 5, stan bardzo dobry |
5. |
Kruszewo Brodowo |
Dworzec kolejowy |
Murowany budynek mieszkalny należący do stacji kolejowej, lata 80 XIX w. |
Stacja Sokoły w miejscowości Kruszewo Brodowo, stan dobry |
6. |
Krzyżewo |
Aleja lipowa |
Grupa drzew (lip) rosnących wzdłuż drogi dojazdowej do Zespołu Szkół Rolniczych w Krzyżewie, 1917 r. |
Stan dobry |
Lp. |
Miejscowość |
Obiekt |
Opis |
Uwagi |
1. |
Jabłonowo Kąty, nr 1 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, 1928 r. |
Stan zachowania, dobry. |
2. |
Kowalewszczyzna, nr 15 |
Dom niezamieszkały |
Murowany, początek XX w. |
Zły stan zachowania. |
3. |
Kowalewszczyzna, nr 24 |
Dom niezamieszkały |
Murowany, lata 20 XX w. |
Zły stan zachowania. |
4. |
Krzyżewo, nr 11 |
Dom mieszkalny |
Drewniany,1893 r. |
W zadawalającym stanie. |
5. |
Perki Lachy, nr 8 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, ok.1900 r. |
Bardzo dobry stan. |
6. |
Sokoły |
Układ przestrzenny miasta historycznego. |
Dobry stan zachowania. |
|
7. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, początek XX w. |
ul. Kolejowa 13, stan zachowania zadowalający. |
8. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, XIX/XX w |
ul. Kolejowa 18, stan bardzo dobry. |
9. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w |
ul. Kościelna 6, stan dobry. |
10. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w. |
ul. Mazowiecka 3, obecnie sklep. |
11. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Murowany, początek XX w. |
ul. Mazowiecka 5, stan dobry. |
12. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w. |
ul. Mazowiecka 6, stan dobry. |
13. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, XIX/XX w |
ul. Mazowiecka 7. |
14. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w. |
ul. Mazowiecka 13, dobry. |
15. |
Sokoły |
Dom |
Drewniany, początek XX w. |
ul. Mazowiecka 10, obecnie apteka, nowa, współczesna elewacja. |
16. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, XIX/XX w |
ul. Mazowiecka 16, stan bardzo dobry. |
17. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Murowany, lata 20 XX w. |
ul. Niecała 2, stan zachowania zadawalający. |
18. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, początek XX w. |
ul. Nowy Świat 1, stan zadowalający. |
19. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w. |
ul. Nowy Świat 7, stan dobry. |
20. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, XIX/XX w |
ul. Nowy Świat 9, stan dobry. |
21. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, lata 20 XX w. |
ul. Nowy Świat 24, stan dobry, ale budynek obity saidingiem. |
22. |
Sokoły |
Dom niezamieszkały |
Drewniany, (tzw. Dróżniczówka) początek XX w. |
ul. Szosa Mazowiecka 2, Budynek w złym stanie. |
23. |
Sokoły |
Dom mieszkalny |
Drewniany, początek XX w. |
ul. Wygoda 3. stan dobry. |
24. |
Sokoły |
Budynek mieszkalny |
Murowany budynek należący do stacji kolejowej, początek XX w. |
Stacja Sokoły, stan dobry. |
25. |
Waniewo |
Kapliczka słupowa |
Drewniana, koniec XIX w. |
Stan dobry |
26. |
Waniewo, nr 6 |
Dom niezamieszkały |
Drewniany, połowa XIX w. |
Obiekt w złym stanie. |
27. |
Waniewo, nr 10 |
Dom niezamieszkały |
Drewniany, lata 20 XX w. |
Obiekt w złym stanie. |
28. |
Waniewo, nr 25 |
Dom niezamieszkały |
Drewniany, lata 30 XX w. |
Obiekt w złym stanie. |
29. |
Waniewo, nr 35 |
Dom niezamieszkały |
Drewniany, XIX/XX w |
Stan zadawalający. |
30. |
Waniewo, nr 39 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, 1939 r. |
Stan zadawalający |
31. |
Waniewo, nr 42 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, 1939 r. |
Stan dobry. |
32. |
Waniewo, nr 43 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, 1933 r. |
Stan dobry. |
33. |
Waniewo, nr 45 |
Dom mieszkalny |
Drewniany, 1933 r. |
Stan dobry. |
2. Obiekty mające wartość historyczną i kulturową z terenu Gminy Sokoły:
L.p. |
Miejscowość |
Obiekt |
Opis |
Uwagi |
1. |
Bruszewo |
Kapliczka z figurą Matki Bożej z Dzieciątkiem. |
Murowana, 1793 r. |
|
2. |
Bruszewo |
Krzyż przydrożny |
Cokół kamienny, krzyż metalowy, 1888 r. |
Droga w kierunku Sokół. |
3. |
Bruszewo |
Krzyż przydrożny |
Cokół kamienny, krzyż metalowy, 1893 r. |
Przy wyjeździe w kierunku Faszcz. |
4. |
Bruszewo |
Krzyż przydrożny |
Kamień, krzyż metalowy, 1895 r. |
Droga w kierunku Rusi Starej. |
5. |
Jamiołki Godzieby |
Dworek |
Murowany, cegła tynkowany, ok. 1870 r. |
Stan zachowania zły. |
6. |
Jamiołki Godzieby |
Krzyż przydrożny |
Postument murowany, krzyż metalowy, 1897 r |
Stan dobry |
7. |
Jamiołki Piotrowięta |
Wiadukt kolejowy |
Betonowy, lata 50-te XX w. |
|
8. |
Kruszewo Brodowo |
Droga brukowana |
Bruk, lata 50-te XX w. |
Ostatni fragment w bruku na terenie gminy. |
9. |
Kruszewo Wypychy |
Krzyż przydrożny |
Postument z kamienia, krzyż z metalu, 1900 r. |
Przy krzyżu w chwili wystawienia zasadzono 4 klony, dwa zachował się do dziś. |
10. |
Sokoły |
Nagrobek cmentarny Marianny z Kruszewskich Markowskiej. |
Odlew żeliwny, 1857, |
Stan nagrobka bardzo zły |
11. |
Sokoły |
Nagrobek cmentarny Onufrego Sokołowskiego. |
Późnoklasycystyczny, z piaskowca, 1855 r. |
Stan zadawalający. |
12. |
Sokoły |
Nagrobek cmentarny Karola Gloger |
Kamienna płyta z czteroma cokołami w każdym rogu, 1875 r. |
Zły stan zachowania, pomnik uszkodzony. |
13. |
Sokoły |
Krzyż przydrożny |
Kamienny cokół i metalowy krzyż, 1904 r |
ul. Wygoda |
14. |
Perki Bujenki |
Kapliczka przydrożna |
Kapliczka z obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem, 1915 r. |
Stan dobry, obok kapliczki drewniany krzyż. |
15. |
Perki Lachy |
Krzyż przydrożny |
Metal, 1906 r. |
Stan dobry. |
16. |
Truskolasy Lachy |
Krzyż przydrożny |
Kamień, 1908 r. |
Stan dobry |
17. |
Truskolasy Niwisko |
Krzyż przydrożny |
Kamień i metalowy krzyż, 1897 r. |
Stan dobry. |
18. |
Truskolasy Olszyna |
Krzyż przydrożny |
Kamień, 1895 r. |
Stan dobry. |
19. |
Waniewo |
Kapliczka słupowa |
Kamienny postument, przeszkolona kapliczka z figurą Jezusa Chrystusa. |
Stan zadawalający. Przy bocznej drodze do Pszczółczyna. |
20. |
Waniewo |
Figura przydrożna |
Na baniastym postumencie figura Immaculany, 1855 r. ogrodzenie neogotyckie |
Na drodze wyjazdowej w kierunku do Kowalewszczyzny. |
21. |
Waniewo |
Nagrobek Romualda Baniewicza |
Kamienna rzeźba Niepokalanej, 1881 r. |
|
22. |
Waniewo |
Nagrobek z rzeźbą anioła |
1880, sygnowany H. Żydok |
Nagrobek wymaga renowacji, wiele uszkodzeń, odprysków. |
23. |
Waniewo |
Grodzisko na rozlewiskach Narwi |
Przeprawa przez Narew XVI w. |